|
BHINEKA |
INDONESISCH FRUIT |
|
VELE SOORTEN O.A. DOERIAN,DJAMBOE AIR/ KLOETOEK,SALAK,PISANG SOESOEH,PAPAYA, ENZ. |
Vruchten van Indonesië
Carambola
Deze geelgroene en stervormige vrucht wordt ook wel sterfruit
genoemd (Ind: belimbing).
De vrucht, die nu in vele tropische landen te vinden
is, komt oorspronkelijk uit Indonesië en groeit
aan een sierlijke kleine boom.
De
zoetzure carambola is prima uit de hand te eten.
Hoe groter de vrucht, des te zoeter de smaak. De
belimbing is rijp wanneer de ribben donker worden.
De vrucht wordt door z’n vorm veel als decoratie bij gerechten gebruikt.
Durian
Deze
sterk geurende vrucht komt alleen in Zuidoost-Azië voor en is de meest beruchte van de fruitsoorten die je op Sulawesi zult tegenkomen. Door de sterke geur -voor veel toeristen al genoeg om de vrucht links te laten liggen- is de durian op verschillende plaatsen verboden, zoals in vliegtuigen, hotelkamers en openbare gebouwen. De bladeren van de durianboom, die 20 tot 40 m hoog kan
worden, zijn donkergroen, de onderkant zilverkleurig.
De vrucht zelf is behalve de geur ook makkelijk
te herkennen aan zijn stekelige scherpe
schil,
die aan het pijnlijke uiteinde van een middeleeuwse
goeiedag
doet denken. De kwaliteit is het best wanneer de vrucht
na rijping gewoon van de boom is gevallen. Om het vruchtvlees te kunnen eten snij je de durian doormidden, waarna je de partjes eruit kunt pakken. De pitten kunnen niet gegeten worden. De smaak is een mix van vanillevla, knoflook, uien, en schimmelkaas. Toch is de stinkvrucht bijzonder populair onder de Indonesiërs. De
durian wordt in verschillende lekkernijen verwerkt
zoals ijsjes, snoepjes en koekjes. Soms wordt onrijpe
durian als groente gegeten. In combinatie met alcohol
schijnt de durian verdovend te werken, en teveel
van beide kan in verband met de bloeddruk verhogende
werking
van de vrucht fatale gevolgen hebben. Geloofd wordt dat
de durian goed is voor de potentie. Volgens een Indonesisch
spreekwoord gaan de sarongs omhoog als de durians naar
beneden komen.
Granadilla
Deze
vrucht, familie van de passievrucht, werd in eerste
instantie
door de Spanjaarden aangezien voor een kleine
granaatappel;
vandaar de naam. De granadilla lijkt op de
passievrucht,
maar is geel tot oranje-bruin). Net als bij de passievrucht
is de plant klimmend, en heeft het dezelfde soort typische
bloemen. De smaak is iets zoeter. De vrucht eet je het
makkelijkst als je hem uitlepelt.
Jambu air
De
jambu air (waterappel) is een peervormige roze vrucht die trosvormig aan de Eugenia-boom groeit. Je kunt deze kleine vrucht zo van de boom af eten. Het witte vruchtvlees heeft een flauw zure smaak en is zeer verfrissend. De zaadjes kun je niet eten.
Langsat
De
langsat is een kleine ronde vrucht met een gele kleur. Je opent hem het makkelijkst door met duim en wijsvinger de bovenkant open te drukken. De partjes hebben een heerlijke frisse, ietwat bittere smaak, die lijkt op die van grapefruit. Op Sulawesi tref je deze vrucht vooral tussen maart en juni aan.
Jeruk
Jeruk is de verzamelnaam voor citrusvruchten. Gewone
sinaasappels
worden jeruk manis genoemd.
De
oorspronkelijk uit Birma afkomstige limoen, een
familielid van de citroen, wordt jeruk nipis of
jeruk pecel genoemd. De felgroene ronde vrucht wordt
vanwege zijn zeer zure smaak zelden als handvrucht gegeten,
en het meest in gerechten of dranken verwerkt. Als je deze
vruchten plukt moet je uitkijken voor de kleine stekels
die
zich op de boom bevinden. De enorme jeruk muntis of
jerunga
staat bij ons bekend als de pomelo. Laat deze
overheerlijke
vrucht, die qua smaak veel wegheeft van een zoete
grapefruit, niet aan je voorbijgaan.
Mangistan
De
mangistan (Ned: mangosteen) wordt vanwege het kroontje bovenop de vruchten de paarsachtige kleur de koningin onder de vruchten genoemd. Bij het verwijderen van de houtachtige schil moet je uitkijken dat je het rode sap in de schil niet op je
kleding krijgt -
het
is onuitwasbaar. Aan de schil kun je ook
zien
of de vrucht vers is of niet. Wanneer de schil deukjes heeft
is het vruchtvlees uitgedroogd.
Op
de zoetzure partjes kun je naar hartelust sabbelen.
De pitten kun je niet eten. De stempeldelen aan
de onderzijde van de vrucht vertellen hoeveel partjes
de vrucht bevat. Een vrucht met 4 partjes vruchtvlees
brengt
geluk. De mangosteen wordt in Indonesië vaak kemendjing of memendjing genoemd. De garcinia mangostana, de boom waar de vrucht aan groeit, komt oorspronkelijk uit het regenwoud van Maleisië en kan
12
meter hoog worden.
De
boom levert pas na 10 jaar vruchten.
Mango
De
mango (Ind: mangga) komt oorspronkelijk uit India.
Daar wordt hij al 4000 jaar verbouwd en gebruikt
bij ceremonies. De niervormige vrucht komt
in vele kleuren voor, van geelgroen, geel, groenrood
tot rood. Het vruchtvlees is altijd oranje-geel
van kleur. Je kunt de mango zowel rijp als onrijp eten.
Als de vrucht rijp is geeft het vruchtvlees mee als je er
zachtjes op drukt. De altijd groen blijvende mangoboom kan
40 m hoog en 100 jaar oud worden en groeit het
best in droge gebieden. De jonge roodbruine blaadjes
worden soms rauw
gegeten
als groente of als veevoer gebruikt. Wanneer het vee teveel
van deze bladeren eet wordt de urine een dikke geelachtige
vloeistof. Deze kan als verf gebruikt worden, het zogeheten Indisch geel.
Nangka
De
nangka (Ned: broodvrucht) lijkt op de durian, maar heeft kleinere stekels. De vrucht kan als hij geel en
rijp is 20 kg wegen. In de boom (Lat: Artocarpus
integrifolia) is vaak een papieren zak om de vruchten
gewikkeld om te voorkomen dat vleermuizen en vogels
ze van de boom afroven. Na de vrucht in stukken
gesneden te hebben kun je de gele en rubberachtige partjes
eruit pakken en zo opeten. De vrij grote pitten zijn niet
eetbaar. Het vruchtvlees wordt ook gekookt in verschillende
gerechten gebruikt, zoals in nasi gudeg.
Papaya
De papaya komt oorspronkelijk uit Zuid-Amerika, en is verwant
aan de meloen en de pompoen. Een rijpe papaya is
groen-geel of oranje, en het vruchtvlees kan variëren van geel, oranje tot rood-oranje. De vrucht kan
40 cm lang worden en 6 kg wegen. De papaya heeft een muskaat-achtige smaak. De zwarte zaadjes in
de
vrucht kunnen niet gegeten worden. De onrijpe vrucht en de bladeren worden soms als groente gegeten. De papayaboom groeit bijzonder snel en kan
ruim 10 m hoog worden. De vruchten groeien bovenin
de boom onder de handvormige bladeren. Volgens een
inheems gebruik moeten zwangere vrouwen een papayapitje
planten.
Na 9 maanden zijn de vruchten rijp en dienen dan als voedsel
voor de baby
Passievrucht
De
passievrucht komt oorspronkelijk uit Brazilië en heeft een groot aantal namen; marquisa, markoesa, buah susu, buah negeri en buah konyal. De rood-bruine en soms purperkleurige vruchten zijn rond of ovaal van vorm. De bloem van de klimplant heeft paars-witte blaadjes. Als de vruchten net van de plant komen
hebben
ze een harde glimmende gladde schil. Deze gaat er al snel
rimpelig uitzien. Dit maakt verder niet uit voor de smaak van het gelige zoetzure vruchtvlees, dat je er met pitjes en al kunt uitlepelen.
Pisang
De
pisang komt in vele soorten voor. De pisang mas is de
kleinste
banaan, ongeveer zo lang als een duim. De pisang tanduk,
die een lengte van maar liefst 30 cm kan bereiken, is de langste. Een bananenplant produceert 5 tot 10 kilo bananen.
Deze hangen in kammen van minimaal 10 stuks langs
een tros naar beneden.
Elke
plant heeft slechts een tros, en dus ook
maar
een bloem. Deze paarse bloem wordt eveneens gegeten als groente in de sayur lodeh of acar. Na het afvallen van de tros sterft de plant. Vanuit de wortel komen vervolgens gemiddeld 3 spruiten op,
die
na 1 jaar bananen produceren.
Rambutan
De
rambutan wordt ook vaak het broertje van de lychee genoemd. De ronde vrucht is afkomstig uit Indonesië en Maleisië. De vrucht dankt zijn naam aan het Maleise woord rambut (haar), vanwege de rubberachtige harige stekels van de schil. De vruchten hangen in trossen aan de boom. Deze groeit het best in het laagland, en kan
zo’n 20 m hoog worden. Als de rambutan rijp
en vers is, zijn de stekels rood of geel van kleur.
Wanneer
je hem niet direct opeet verkleurt hij naar bruin. Het zoetzure
vruchtvlees is wit en sappig. Uit de bittere pit werd vroeger
bakolie gewonnen.
Salak
De
salak wordt vanwege zijn geschubde roodbruine schil vaak de slangenhuidvrucht genoemd. De vrucht is makkelijk te eten door de schil eraf te halen en hem in partjes te breken. De salak smaakt als een zurige, beetje bittere appel.
De pitten kun je niet eten.
Sirzak
De
sirzak (Ned: zuurzak) is rijp als hij zacht aanvoelt en de wratachtige groene schil donkere vlekken krijgt.
Het
vruchtvlees is zacht en wit. Door zijn limoenachtige
smaak is de sirzak een goede dorstlesser. Je kunt
de vrucht in stukken snijden of schillen.
Tamarillo
De
uit Peru afkomstige tamarillo (Ned: boomtomaat) wordt op de meeste eilanden buah belanda of buah jepang genoemd.
Blijkbaar
is men er nog niet uit of de Nederlanders of de
Japanners de vrucht hebben geïntroduceerd. De tamarillo-bomen
groeien op redelijk hoge plateaus.
De
gladde schil kan van oranje tot purper kleuren.
Het
vruchtvlees is oranjerood, rijk aan kalium en fosfor,
en zoetzuur van smaak. De vrucht kun je het makkelijkst
uitlepelen en de zwarte pitjes gewoon opeten.
Pas
op met het sap van het fruit, vlekken krijg je
nauwelijks uit je kleding.
=====================================
Klik met de muis op de foto om de vergroting te bekijken
BANDOENG |
|
PANORAMA OMGEVING VAN BANDOENG |
BANDOENG OMGEVING |
|
VROUWEN PLANTEN RIJST IN DE SAWAH (TANAM PADI ) |
BANDOENG - LEMBANG |
|
MARIBAYA WATERVAL LEMBANG |
HIER ZIJN FOTO'S TE ZIEN VAN BANDOENG EN OMGEVING
VAN DE MOOISTE PLEKKEN DIE IK MIJ HERINNER
EN MET ONZE OUDERS GEWEEST ZIJN
VOORDAT WE NAAR NEDERLAND KWAMEN
BANDOENG |
|
DAGOWEG DICHT BIJ DE STRAAT VAN ONS HUIS |
PAARD EN WAGEN |
|
DELEMAN WAARMEE WE VAAK NAAR DE STAD GINGEN |
BANDOENG |
|
ALOEN - ALOEN 1999 |
BANDOENG |
|
ALOEN - ALOEN 1938 |
BANDOENG |
|
GEMEENTEHUIS (NIEUWE) |
BANDOENG |
|
OPRIT GEMEENTEHUIS |
BANDOENG |
|
PUNCAK LANDSCHAP |
PERAHU |
|
PERAHU ZWAVEL DAMPEN |
BERG NABIJ BANDOENG |
|
TANGKUBAN PRAHU |
BANDOENG |
|
VILLA ISOLA AAN DE LEMBANGWEG MET GROOT PARK EN VEEL TRAPPEN |
BANDOENG FRUITBOMEN |
|
PAPAJA BOOM ( POHON PAPAJA ) |
BANDOENG FRUITBOMEN |
|
KLAPPERBOOM (POHON KELAPA) |
BANDOENG |
|
ANGKLUNG SOENDANESE MUZIEKINSTRUMENT GEMAAKT VAM BAMBOE |
BANDOENG FRUITBOMEN |
|
PISANG BOOM (POHON PISANG AMBON ) |
OMGEVING BANDOENG |
|
TJIMAHI WATERVAL |
INDONESIA |
|
GELD VAN INDONESIA |
Bezienswaardigheden in Indonesië
De tocht naar Bandung leidt over de hoge Puncakpas met zijn uitgestrekte theeplantages (het theeplukken vindt vooral plaats in de ochtenduren; u bent
hier pas 's middags. De kans dat u theepluksters ziet is klein. Geen zorg: u ziet deze vrouwen ten noorden van Bandung aan
het werk). U kunt ook een theefabriek bezoeken Gunung Mas. Aankomst in Bandung. Deze stad staat bekend om zijn nog vele koloniale
huizen in Jugendstil en Art Deco. Het was in vroeger jaren de geliefde verblijfsplaats van de Hollanders vanwege het wat koelere
klimaat. In en rondom Bandung zijn mooie en interessante excursies te maken. Vroeg in de morgen rijdt u naar de kraterrand
van de actieve vulkaan de Tangkuban Perahu, vanwaar u de zwaveldampen ziet opstijgen. Het busje rijdt tot aan de kraterrand, u kunt in de krater naar beneden lopen;
een boeiende wandeling met hier en daar kokend heet water dat opborrelt. In Ciater
kunt u een bad nemen in één van de geneeskrachtige heetwaterbaden; het water is afkomstig van de Tangkuban Perahu. In de omgeving zijn prachtige theeplantages;
u zult merken dat u hier vaak mooiere foto's kunt maken dan op de Puncakpas (minder toeristisch).
Garut
Garut, is niet ver van Bandung gelegen (ongeveer 1 ½ uur rijden).
De omgeving van Garut kenmerkt zich door de mooie en ook hooggelegen landelijke omgeving. Het is een gebied dat uitnodigt
tot wandelen. Java is het eiland van de vulkanen. In de omgeving van Garut ligt de Papandayan. Een bezoek hieraan is zeker
de moeite waard. Een avontuurlijke wandeling toont u een bizar landschap, vervuld van geluiden uit het onderaardse. Wees voorzichtig:
kolkende waterstromen, poelen van drijfzand en sissende gassen zijn hier uw markeerpunten.
Bogor
Bogor ligt aan de voet van de 2211 meter hoge
gunung Salak. Een bezoek aan Bogor betekent een bezoek aan
de beroemde Botanische Tuinen (Kebun Raya) en het buitenverblijf Buitenzorg,
het voormalige paleis van de gouverneur-generaal.
Geschiedenis
De in Batavia
wonende Nederlanders zochten hier graag
verkoeling daar Buitenzorg, zoals Bogor vroeger genoemd werd, bekend
stond om zijn vele regens. De schrijfster Annie Foore schreef in 1899 het volgende in haar roman Bogoriana
Niets vriendelijkers, niets stralenders dan Buitenzorg in het
ochtenduur, niets verrukender dan de atmosfeer die daar heerst wanneer de regen, 's nachts in stromen neergevallen, tegen de morgen ophoudt.
Het huidige Bogor
Het ooit kleine en rustige Bogor is nu, net als de
meeste steden op Java, uitgegroeid tot een overbevolkte stad waarin het verkeer voor een hoge graad van luchtvervuiling
zorgt.
Vooral de talloze Japanse driewielers, de bemos, beijveren zich hun steentje aan de verkeerschaos bij te dragen.
Bezienswaardigheden in Bogor
Het paleis van de Gouverneur-generaal
Het paleis is zeker geen architectonisch meesterwerk,
maar is goed
onderhouden en ziet er, liggend in zijn grote tuin met vooraan de lotusvijver en iets verderop de grote
waringin-bomen, nog altijd schitterend uit. In 1745 liet de toenmalige
gouverneur-generaal baron Van Imhoff hier een buitenverblijf bouwen. Van Imhoff verkoos Bogor boven het hete en ongezonde Batavia.
Dit gebouw werd in 1834 door een
aardbeving verwoest. Het paleis zoals het er nu staat, werd
in 1870 de officiële residentie van de gouverneur-generaal en zou dat tot de inval van de Japanse troepen blijven.Het paleis van Bogor
is helaas voor bezoekers gesloten.
Botanische tuinen
De tuinen die achter het paleis liggen, zijn in 1817
geopend als 's lands plantentuin. De 110 hectare grote plantentuin van Bogor, gesticht door de Duitse hoogleraar Caspar Georg Reinwardt, groeide snel uit tot een van de belangrijkste botanische
tuinen ter wereld. In de tuin werd geëxperimenteerd met uitheemse plantensoorten.
Het was de proeftuin van het in
1830 ingevoerde cultuurstelsel, waarbij de Javaanse
boer verplicht werd op een deel van zijn grond produkten als thee, koffie,
tabak, kina (kinine) en cassave voor het Gouvernement te verbouwen. De Botanische tuin van Bogor
telt nu ruim 12.000 plantesoorten en 3000 orchideesoorten.
De orchideëenkas is voor publiek gesloten omdat sommige bezoekers hun handen
niet thuis konden houden. Misschien dat een kleine tip deuren opent.
In een deel van het park (1e straat links) bevinden
zich
scholen vliegende honden hangende aan de takken van hoge bomen. Deze dieren, die zich hoofdzakelijk met fruit voeden, worden
door de Indonesiërs kalongs genoemd en als lekkernij beschouwd. Op het meer achter het paleis drijven Victoria Regia, reusachtige waterlelies
uit het amazonegebied.
Het klassieke witte monument vlakbij de ingang is opgericht ter nagedachtenis aan Olivia Marianne Raffles, de vrouw van Sir Thomas Stamford Raffles, de gouverneur-generaal uit de Britse tussenperiode (1811-1816). Als echte Britse ergerde ze zich aan de slechte manieren van de
Nederlandse dames, die sirih kauwden en in sarong en kebaya liepen.Ze ligt in Jakarta begraven.
Bijzonder is ook de Nederlandse begraafplaats.
Herinneringen ener reis naar Nederlandsch-Indië in
1862
schreef W.F. Gevers Deynoot het volgende over de begraafplaats:
Eén der lieflijkste gedeelten van het park acht ik een kleine begraafplaats, die dicht achter het
paleis is aangelegd en onder de hoog opstaande bamboestruiken verscholen ligt. Hier rusten onder eenvoudige, maar nette graftomben de overblijfselen van enige
hoge autoriteiten die in Nederlandsch-Indië bevel voerden en van geliefde betrekkingen
die daar te vroeg uit het leven werden gerukt. Er heerste onder die bevallige bamboeplanten
ene kalmte en rust, die het hart met weemoed vervulden.
De pracht van de botanische tuinen van Bogor liet ook weinig heel
van de nuchterheid van architect Berlage, die in 1923 drie maanden door de archipel reisde. In de bomen herkende hij verstarde reuzenvrouwen
met fantastisch groene sleepgewaden.En Ach! De nacht aan de vijver, waar de lotusbloem zich door haren
bleken minnaar uit den zonneslaap liet wekken, en waar mij de geheimzinnige zwoele sfeer der tropen beving,
was misschien wel de duizend en eerste der Oostersche vertellingen.
Natuurhistorisch museum van Bogor
Bogor is nog altijd een belangrijk centrum van onderzoek en onderwijs
en heeft een faculteit van landbouw, bosbouw en veeartsenij. Het natuurhistorisch museum in het park is op ma.-do. en za.
van 8.00-12.00 geopend. Op vrij. van 8.00-10.00 uur en op zo. van 8.00-14.00 uur. Daarnaast heeft het park ook een aan de
universiteit verbonden Botanische Bibliotheek, een van de best voorziene van de wereld. In
de hoofdstraat die langs de botanische tuinen van Bogor loopt,
worden plaatselijke specialiteiten zoals papayas, zoete ananas, bananen en diverse andere vruchten te koop aangeboden.
Helaas
zijn veel van de oude kenari-bomen gekapt om de straat te verbreden.
Gamelanfabriekjes in Bogor
Pasu Karna in Jl. Pancasan (nr 17) is een van de
laatste
gamelanfabriekjes van Java.
Stel je
eigen reis naar Bogor samen
Bezoek
Bogor tijdens een zeer voordelige bouwsteen van Jakarta naar Yogyakarta
.
Van Bogor naar Bandung
Ciawi
12
km vanaf Bogor ligt Ciawi.
In het nabijgelegen dorp Tapos ligt een uitgestrekt agrarisch proefterrein
voor de veeteelt. Het landschap begint inmiddels steeds aantrekkelijker te worden. De weg begint nu ook omhoog te klimmen,
de bergen in. Hier
begint het theedistrict. De theepluksters werken het liefst dicht bij de weg, omdat ze daar geld kunnen verdienen met het poseren voor toeristen. De dames zitten
soms dik onder de make-up.
Puncak pas
Het
hoogste punt op de route is de Puncak, een bergpas met een grote naam bij oud-Indiëgangers. Vanaf de restaurants op het hoogste
punt van de pas wordt een magnifiek uitzicht geboden op de met theestruiken bezaaide hellingen. Rindu Alam is een aanrader.
In de buurt kun je een korte wandeling maken naar Telaga Warna, een vulkanisch meertje.
Voorbij
de Puncak pas kun je de 3000 meter hoge vulkaan Gunung Gede zien liggen. De
plaatsen in dit gebied beginnen allemaal met ci, het Sundanese woord voor water. In deze omgeving liggen namelijk een groot
aantal heetwaterbronnen.
Cipanas betekent bijvoorbeeld heetwater.
Cipanas
Cipanans
ligt 10 minuten rijden vanaf de top van de Puncakpas. In deze plaats, door zijn heetwaterbronnen een geliefd kuuroord, staat
het Istana Cipanas rechts van de weg. Dit in 1750 gebouwde buitenverblijf van de gouverneur-generaals werd ook door Sukarno
gebruikt.
Het paleis is gesloten voor publiek.
Cianjur
De stad Cianjur ligt midden in een van de belangrijkste
rijstgebieden
van West-Java. De rijst die hier verbouwd wordt, is beroemd om haar kruidige smaak en goede kwaliteit en behoort hierom tot
een van de duurste soorten. Van de 18de tot het midden van de 19de eeuw was Cianjur de hoofdstad van de Priangan, het centrum
van de Sundanese kultuur.
Kalkfabriekjes
De weg tussen Cianjur en Bandung kronkelt zich door het Gunung-Mesjiddistrict, een heuvelachtig landschap van kalksteen.
Langs de weg liggen verschillende kalkfabriekjes. In eenvoudige ovens wordt aan een stuk door onder erbarmelijke omstandigheden kalk
geproduceerd.
De kalkstenen gaan boven de oven in en worden gedurende 6 uur verhit. Een lading stenen levert ongeveer 4 ton kalk op. Na
verhitting gaan de stenen uit de oven en worden ze geblust (een zeer ongezond karwei), waarna ze in poeder uiteen vallen.
De kalk wordt gebruikt in verf
en tevens verwerkt in veevoeder. Veel van de kalk wordt naar Maleisië uitgevoerd.
Pandalarang
De onder
het Nederlandse bewind gebouwde papierfabriek van Pandalarang is nog altijd
in gebruik.
Cimahi
Cimahi, een paar kilometer achter Pandalarang,
was voorheen het Nederlandse militaire depot. Tegenwoordig heeft het Indonesische leger er een depot. Cimahi is inmiddels
aan Bandung vastgegroeid. Vlakbij Cimahi ligt het ereveld
Leuwigajah bij het gelijknamige dorp.
Kinacontract
In
1892 vormden de kininefabrikanten in Europa een syndicaat om meer winst te halen. Toen dit niet lukte werd de Bandoengsche Kininefabriek opgericht: de planters en het gouvernement aan de ene kant en
de fabrikanten aan de andere sloten het Kinacontract. De planters leverden de bastoogst aan de fabrikanten tegen een minimumprijs,
die eventueel nog kon stijgen als de prijs van kinine dat ook deed. Dit systeem bleek te werken.
Bandung heeft allang geen recht meer op de oude titel `Parijs van Java'. De plaats is te snel gegroeid en heet zelfs
de snelst groeiende stad van het land te zijn. Tegenwoordig is de op 750 meter hoogte gelegen
stad de hoofdstad van de provincie
West- Java, het land van de Sundanezen. Toch zijn er nog
sporen van de vroegere pracht en praal in Bandung terug te vinden. Langs de lange lanen staan nog altijd imposante
koloniale gebouwen.
Rond Jalan Braga ligt bovendien
de grootste concentratie art-deco gebouwen in de wereld.
Geschiedenis van Bandung.Bandung is aan het begin van deze eeuw gebouwd
en is dus een vrij nieuwe stad.
In de koloniale periode was Bandung onder andere bekend om haar Kinatuin, waar
van kina de pijnstiller kinine werd gemaakt. Kina, een gewas dat oorpronkelijk alleen in Zuid-Amerika voor kwam, werd in het
midden van de vorige eeuw door de Duitse plantkundige Hasskarl naar Indië gebracht.
Het was de Engelsman Ledger echter die de beste kinasoort vanuit
Bolivia naar Indië bracht. Zijn Indiaanse knecht, Manuel Incra Mamani, die hem op de bijzondere soort gewezen had, werd
voor zijn hulp door de Bolivianen vermoord.
Bandung na de tweede wereldoorlog
Bandung werd in oktober 1945 bezet door een Brits-Indische brigade,
die per trein vanuit Jakarta was aangekomen. De nationalisten, bevreesd dat de Britten gekomen waren om het bedje voor
de nog afwezige Nederlanders te spreiden, boden hevig weerstand. Na maandenlange schermutselingen werd een wapenstilstand
afgekondigd, waarbij Bandung officieel opgedeeld werd. Ten noorden van de spoorlijn lag het Britse deel, ten zuiden
van de spoorlijn werd Bandung beheerst door
de Republikeinen. Later eisten de Britten dat de Republikeinen ook
Zuid-Bandung zouden ontruimen, vanwege fanatieke Hizbollah-groepen in de heuvels rond Bandung. Deze groepen hielden zich niet
aan het bestand, en bleven doorgaan met het bestoken van Engelse konvooien. Tot 1962 was er kans dat Bandung de hoofdstad
van de republiek zou worden. In 1965 werd de eerste Africa-Asia conferentie in Bandung gehouden (zie Gedung Merdeka).
Huidig Bandung
Tegenwoordig vormen Bandung en omgeving het belangrijkste textielcentrum
van West-Java. Bandung heeft daarnaast de grootste kininefabriek (anti-malaria) van Indonesië.
De Technische hogeschool van Bandung is in de twintiger jaren door
de Nederlanders opgericht, omdat er toen een enorm tekort aan ingenieurs in de kolonie was. Sukarno studeerde
er. In Bandung bevindt zich ook de Indonesische luchtvaart-industrie waar helikopters en vliegtuigen worden gebouwd De stadsbevolking
van Bandung, die voor het overgrote merendeel uit Sundanezen bestaat, is erg gemoedelijk. Met de studenten schijnt het echter
anders gesteld te zijn. Bandung heeft de meest militante studentenbeweging van Indonesië, en speelt daardoor in politiek opzicht
een belangrijke rol. Bezienswaardigheden in Bandung
Gedung Merdeka
Langs de Jalan Asia Africa, in het centrum van Bandung, ligt het
Gedung Merdeka, een 100 jaar oud koloniaal gebouw. Hier werd in 1965 op initiatief van Sukarno de eerste Aziatisch-Afrikaanse
conferentie gehouden. Onder de vertegenwoordigers van de 29 deelnemende landen bevonden zich Tsjoe-en-Lai,
Nehru en Nasser, staatshoofden van landen die toen nog maar net onafhankelijk geworden waren. Tijdens de conferentie,
die een sterk anti-imperialistisch karakter droeg, verenigden de landen zich in de organisatie van niet-gebonden landen,
en werden de 'tien principes voor een vreedzame coëxistentie' opgesteld. Met uitzondering van Japan
behoorden alle landen tot de ontwikkelingslanden.
Savoy Homann Hotel
Het Savoy Homann Hotel, schuin tegenover Gedung Merdeka, dateert
oorspronkelijk uit 1888, maar van het oude gebouw is weinig meer te herkennen. In 1939 opende het nieuwe Savoy
Homann op de plek waar het oude vanaf 1880 had gestaan. De
architect A.F. Aalbers heeft in het hotel veel kenmerken van een
stoomschip verwerkt, compleet met dekken, patrijspoorten en een lichtkoker. Tijdens de tweede wereldoorlog was het
het hoofdkwartier van de Japanse troepen in Bandung, en na de
oorlog diende het gebouw als hospitaal van het Rode Kruis. In 1986
werd begonnen met een
grootscheepse renovatie, waarbij het originele hotel van 1939 weer voor
de dag kwam. Het hotel is nu een van de mooiste voorbeelden van Art-Deco architectuur in Bandung en de rest van
de Indonesische archipel.
Instituut voor Keramiek research
Het Balai Penelitian Keramik (Instituut voor keramiek resarch) ligt
in Jalan A. Yani 390. Hier kan 's ochtends het hele proces van keramiek maken bekeken worden. Keramiek wordt
ook verkocht.
Eten in Bandung
Een goed restaurant in Bandung is de Braga Pub & Restaurant (Jl.
Braga 17). Het oud-koloniale etablissement heeft een terras aan de straat, hetgeen in Indonesië zeer zeldzaam
is.
Bij de voetgangersbrug over de weg vlak bij Savoy Homann zit een
prima avondmarkt. Hier kun je je in de vele kraampjes tegoed doen aan de lekkerste gerechten van de Javaanse keuken.
Grote porties zeevruchten, maar helaas geen koud bier.
Queen is verder een goed Chinees restaurant, en natuurlijk is een
bezoek aan het Savoy Homann hotel een must. Je kunt zo binnenlopen voor een kop koffie of een maaltijd. Goed maar
prijzig eten.
Winkelen in Bandung
Jalan Braga is de oude mondaine winkelstraat van Bandung.
Verder telt Bandung een groot aantal grote warenhuizen en supermarkten.
Jalan Ciampelas is de Jeansstraat van Bandung. De puien van de winkels zijn zo opzichtig mogelijk gemaakt om de aandacht
van de klanten te trekken.
Nuttige adressen in Bandung
De VVV van Bandung ligt op de Alun-alun,
het centrale plein van de stad. Naast informatie kun je hier ook transport van Bandung naar bijvoorbeeld
Pangandaran regelen.
Transport in Bandung
Per taxi
Taxi's in Bandung zijn uitgerust met een meter, maar er zijn nauwelijks
chauffeurs die ze willen gebruiken. Vooral toeristen worden gezien als onuitputbare melkkoeien. Met name de Kota Kembang taxi's
hebben een zeer slechte reputatie.
Per trein
De Parayangan express doet een kleine drie uur over de afstand Bandung
- Jakarta. 1e klasse is afrader door ijskoude airco.
Omgeving van Bandung
Tangkuban Prahu
Een bezoek aan de Tangkubanprahu, een nog altijd actief vulkanisch
gebied ten noorden van Bandung, is de moeite waard.
Wel is het hier vrij toeristisch,
aangezien dit de enige vulkaan in Indonesië is waarvan je de kraterrand met de bus kan bereiken. De omgeving leent zich uitstekend
voor korte en lange wandelingen.
Ciater
Ook ten noorden van Bandung ligt het plaatsje Ciater. Op de pashoogte van Ciater verdedigde het KNIL in 1942 zijn laatste stellingen
tegen de naar Bandung oprukkende Japanse troepen.
Tijdens operatie 'produkt' lag hier ook de "Ciaterstelling"van
het Republikeinse leger, die met veel moeite door de Nederlandse troepen opgerold kon worden, waarmee de weg naar
het noorden vanuit Bandung openlag.
Ciwidey
Het Situ Patenggang meer ten zuiden van Ciwidey ligt op 1600 meter hoogte. Dit
is een heerlijke omgeving om te wandelen.
Gunung Papadajan
De 2622 meter hoge Papadajan op West-Java vernietigde met zijn uitbarsting
aan het einde van de 18de eeuw ruim veertig dorpen.
De vulkaan is nog altijd onrustig, en braakt voortdurend zwavelhoudend gas uit,
dat zich op de helling afzet als goudkleurige kristallen.
Van Bandung via Garut en Tasikmalaya naar Pangandaran
Dit is een van de mooiere routes op Java. Onderweg zul je misschien
regelmatig hopen zwarte vezels langs de kant van de weg zien liggen. Dit zijn balen vezels van de suikerpalm, die gebruikt
worden voor dakbedekking en voor het filteren van water.
Textielfabriekjes
Langs de weg van Bandung naar Tasikmalaya staan verschillende textielfabriekjes
temidden van de rijstvelden. De weg is redelijk geasfalteerd, zodat je het stuk naar Tasikmalaya snel kunnen afleggen.
Leles, Candi Cankuang
Indien je met eigen vervoer bent, is het zeer de moeite waard een stop te maken
bij dit tempeltje aan de rand van een prachtig met waterlelies bedekt meertje. Vanaf de weg kun je voor een klein bedrag per
paardenkoets (DELEMAN)(flink onderhandelen) naar het meertje. Je kunt de afstand ook lopen. Om vanaf de plek waar de koetsjes
stoppen bij de tempel te komen, kun je om het meertje heen lopen, of een vlot huren (weer flink onderhandelen).
De Candi Cangkuang is een van de oudste hindutempeltjes van Indonesië,
en een van de weinige in West-Java. De tempel stamt uit de 8e eeuw en is in 1966 herontdekt. Na uitvoerig onderzoek onderzoek
is men in 1974 begonnen met de renovatie.
Het beeld dat in de tempel staat is Siva die de stier berijdt.
Vanaf Leles is het nog 12 km naar Garut.
Garut
Tijdens de koloniale periode was de streek rond Garut de vakantiebestemming
bij uitstek. Tegenwoordig is het het centrum van de sinaasappel- en tabaksteelt. Garut staat ook bekend om de Dodol, een bruine zoete rijstrol vermengd met kokosmelk en palmsuiker.
Kampung Naga
Kampung Naga is een van de weinige orgineel Sundanese kampungs in de
streek. Het werd gesticht door een soldaat van het Majapahitrijk die niet terug wilde naar Centraal-Java. Het dorp werd in
1951 plat gebrand door fundamentalistische moslims, omdat de dorpsbewoners zich niet wilden laten bekeren. Hoewel het dorp
de laatste jaren grote aantallen
toeristen te verwerken heeft gekregen, is het nog steeds zeer de moeite waard.
In tegenstelling tot de meeste dorpen op Java hebben de huizen hier nog steeds de orginele atap dakbedekking. De ligging van
het dorp is daarnaast ook schitterend. Om het dorp te bereiken moet je flink afdalen langs een steile trap (die
je dus op de terugweg ook weer omhoog moet).
Raja Polah
Tien kilometer voor Tasikmalaya ligt Raja Polah. Hier zijn meerdere rotanwinkeltjes,
waar een uitgebreide collectie aan vlechtwerk wordt verkocht. De streek hier staat daarnaast bekend om zijn speciale
batiks, maar die zijn in de winkeltjes niet te vinden.
Tasikmalaya
Tasikmalaya is het centrum van de West-Javaanse nijverheid.
Hier worden manden, matten, bakiaks (houten sandalen),
paraplu's (PAJONG)en allerlei huishoudelijke producten van rotan,
bamboe, pandanbladeren en hout gemaakt. Huisvlijt vormt een
belangrijke bron van inkomsten voor de plattelandsbevolking in dit gebied.
Banjar
Wanneer je Banjar hebt bereikt, zo'n 65 km te noorden van Pangandaran, ben je
vlakbij de grens met Midden-Java. Hiervandaan voert een zeer kronkelige weg naar het in het zuiden gelegen toeristenplaats
Pangandaran.
Bahasa Indonesia
Bij elkaar
worden er ongeveer 250 verschillende talen op de Indonesische
eilanden gesproken. Op alle eilanden van de
archipel
is bahasa Indonesia echter de taal.
De Javanen waren zo wijs het Javaans na de onafhankelijkheid niet
aan de nieuwe republiek op te leggen, maar
te kiezen voor het bahasa Indonesia. Het Javaans
kent namelijk drie verschillende vocabulaires
die al naar gelang een hogere of lagere sociale status
dient te worden gebruikt, waarmee de taal ongeschikt is voor een moderne maatschappij.
Het bahasa
Indonesia van tegenwoordig is in grote lijnen gelijk aan het pasar Maleis, dat al eeuwenlang voordat het de officiële taal van de republiek werd, de taal was van handelaren en
zeelieden.
Het is eigenlijk een moderne versie van het Maleis.
Onderling
maakt de lokale bevolking nog vaak gebruik van de
oude stamtalen.
In de
toeristencentra en de grote steden kom je met Engels en
soms zelfs
met Nederlands een heel eind. Daarbuiten kun je
alleen
met Bahasa Indonesia terecht.
Met uitzondering
van de
'c', die
wordt uitgesproken als 'tj', is de uitspraak gelijk
aan de
spelling, waardoor Indonesisch voor Nederlanders een gemakkelijk
te leren taal is.
Hieronder de meest gebruikte woorden alfabetisch gesorteerd.
A
ach,
ojee, au - aduh
B
banaan
- pisang
bank
- bank
bed
- tempat tidur
bedorven,
verrot - busuk
begrafenis
- upacara orang mati
berg
- gunung
betelnoot
- sirih
boos
- marah
buffel
- kerbau
busstation
- stasiun bis
D
dakbedekking,
vaak van gedroogd palmblad - atap
dank
u, bedankt - terima kasih
de
Hollandse periode - waktu Belanda
dichtbij
- dekat
dokter
- dokter
dorst
- haus
drinken
- minum
duur
- mahal
E
eethuis
- rumah makan
eiland
- pulau
eilandengroep
- kepulauan
eten
- makan
F
fijn,
fijnbesnaard - halus
fort
- benteng
G
gekookt
- sudah masak
geld
- uang
gesloten
- tutup
goede
reis - selamat jalan
goede(na)middag
- selamat sore (15.00-19.00 uur)
goedemiddag
- selamat siang (11.00-15.00 uur)
goedemorgen
- selamat pagi
goedenavond
- selamat malam
goedkoop
- murah
graf
- kuburan, liang
groot
- besar
grot
- gua
het
geeft niet, niets aan de hand - tidak
apa-apa
H
heuvel
- bukit
hoe
gaat het ermee? - apa kabar?
hoe
heet u? - siapa nama saudara
hoe
laat is het? - jam berapa?
hoe
veel? - berapa?
hoeveel
kost dit? - berapa harganya itu?
hoofd
- kepala
hoofd
van kabupaten (regentschap) - bupati
hoofd
van kecematan (district) - camat
hoofdweg
- jalan raya
hotel
- hotel
huis
- rumah
I
ik
begrijp u niet - saya tidak mengerti
ik
wil de kamer zien - saya mau lihat kamar
ik
wil... - saya minta (beleefder dan saya
mau)
inbegrepen,
inclusief - termasuk
injectie
- suntik
J
ja
- ya
jaar
- tahun
jongere
broer - adik (is ook aanspreektitel voor jongeren)
K
kaartje
- karcis
kapot
- rusak
keuken
- dapur
klein
- kecil
kom
binnen - mari masuk
koorts
- sakit flu
koud
- dingin
kruidendrank
- jamu
L
lap
stof - kain, sarong
laten
we gaan - mari kita berangkat
lopen,
te voet - jalan kaki
M
maan
- bulan
maand
- bulan
mag
ik..? - boleh..?
man
- orang laki-laki (op wc: pria)
markt
- pasar
masseur,
masseuse - tukang pijit
meer
(geogr.) - danau
mejuffrouw
- nona
meneer
- bapak, pak
mens,
persoon - orang
mevrouw
- ibu
mijn
echtgenoot - suami saya
mijn
echtgenote - isteri saya
mijn
naam is .. - nama saya
mobiel
eetkraampje - kaki lima
moeder
- ibu
morgen
- besok
muskiet,
mug - nyamuk
N
nacht
- malam
nee
- tidak
niets
te danken,van hetzelfde - sama
sama
noord
- utara
O
onbeschaafd,
grof - kasar
onbevloeide
akker - ladang
oost
- timur
open
- buka
overleden
- mati
overmorgen
- besok lusa
overnachten
- bermalam
overstroming
- banjir
P
pakje,
verpakking - bungkus
pardon
- ma'af
pas
op - awas
persoonlijk
lidwoord
bij
respectvol
aanspreken
- si
postkantoor
- kantor pos
R
rechtdoor
- terus saja
restaurant -
restoran
rijst
telen - menumbuk padi
rijst(geoogst)
- nasi
rijstschuur
- lumbung
rivier
- kali
S
schoen
- sepatu
schoon
- bersih
sigaret
alstublieft - minta rokok
sla
linksaf/rechtsaf - belok kiri/kanan
slapen
- tidur
snel
- cepat
sneu!,
jammer!,medelijden - kasihan!
stoel
- kursi
stout
- nakal
supermarkt
- toko serba ada
T
tafel
- meja
tandarts
- tukang gigi
te
duur! - terlalu mahal!
te
laat - terlambat
toilet
(heren/dames) - toilet, wc (pria/wanita)
toiletpapier
- kertas wc
tuin
- kebun
twee
uur(op klok) - jam dua
twee
uur(tijdsduur) - dua jam
V
vandaag
- hari ini
varken
- babi
veel,
zeer - banyak
ver
- jauh
verboden
- dilarang
vergunning
- surat izin
verrijdbare
eetstal - kaki-lima
vies
- kotor
vliegveld
- lapangan terbang
voet
- kaki
vrouw
- perempuan (op wc: wanita)
W
waar
is de weg? - mana jalan?
waar
is.. - di mana..
waar
wil je heen - mau ke mana
waarom
- mengapa
wacht
op mij - tunggu saja
wanneer
- kapan
warm
- panas
wasgoed
- cuci
wat
kost dit? - berapa harganya
wat?
- apakah
water
- air
water
koken - memesak air
waterschep
uit mandikamer - gayung
week
- minggu
welkom
- selamat datang
welterusten
- selamat tidur
west
- barat
weven
- tenunan
wie
- siapakah
wind
- angin
winkel
- toko
Z
zee
- laut
ziek
- sakit
zieke
- orang sakit
ziekenhuis
- rumah sakit
zitten
- duduk
zo
is het! - betul!
zoals
u wenst - terserah
zon
- matahari
zuid
- selatan
In het restaurant
mes
- pisau (bijna nooit aanwezig)
vork
- garpu
lepel
- sendok
keuken
- dapur
dingin
- koud
panas
- heet
garam
- zout
gulah
- suiker
Menukaart
asam
manis - zoetzuur (Chinees)
ayam
- Kip
babi
- varken
cumi-cumi
- inktvis
daging
- vlees
goreng
- gebakken
ikan
belut - aal
ikan
teri - krokant gebakken hete en gezouten
minuscule visjes
ikan
kakap - deze zeevis, de Latas calcarifer,
is een van de lekkerste van Indonesië
ikan
bakar - geroosterde vis
istimewa
- speciaal
kangkung
- waterspinazie, ook wel eens
moerasspinazie genoemd
kare
- kerrie
kepiting
- crab
kodok
- kikker
lontong
- in bananeblad gestoomde rijst
martabak
- pannekoek met ei en groenten
of
chocola en noten
mentega
- boter
mie
bakso - bamisoep met vleesballetjes
mie
Kuah - miesoep
nasi
putih - witte rijst
nasi
tim - rijst gekookt in kippebouillon met stukjes kip
nasi
bungkus - rijst met bijgerechten verpakt in
bananeblad
of papier (take-away)
nasi
campur - rijst met een beetje van alles erbovenop,
een
soort mini-rijsttafel
opor
ayam - in kokosmelk gekookte kip
sayur
lodeh - kruidige groentensoep
sayur
- groenten
telor
- ei
udang
karang - zeekreeft
udang
- garnalen
Drankjes & Toetjes
air
minum - drinkwater
air
jeruk - citroensap met water en suiker
arak
- rijstdistillaat
brem
- rijstwijn
es
juice - een fruitdrankje met geraspt ijs met fruit
es
buah - een mix van geraspt ijs, gecondenseerde melk,
geraspte kokos, siroop, gelei en fruit.
es
campur - waterijs met fruit selassi -
een
verfrissende yoghurtdrink
susu
- melk (altijd zoet en gecondenseerd)
tuak
- palmwijn
==========================================
|